Węgry F1, Hungaroring | Początek

10 sierpnia 1986 roku na Węgrzech zakończył się komunizm – powiedziałaby madziarska Joanna Szczepkowska. Mimo tego, że partia nadal niepodzielnie rządziła krajem, pod Budapesztem zaczął unosić się zapach zgniłego zachodu. Blisko 200 tysięcy kibiców powitało Formułę 1, która tego dnia po raz pierwszy zagościła za żelazną kurtyną.

Autor: Klaudia Kowalczyk

Bernie Ecclestone, ówczesny prezydent i szef serii, miał marzenie, by zaprowadzić wyścigi do któregoś z krajów bloku wschodniego. Pomysł ten narodził się jeszcze w latach 70. XX w., gdy oficjele z FIA oraz F1 przetestowali istniejące już tam tory wyścigowe, między innymi w polskim Poznaniu. Żadna z nitek nie nadawała się do ścigania na najwyższym poziomie, a ich przystosowanie do wymagań kosztowałoby kilkanaście milionów dolarów. Wiemy też, że szefowi F1 marzyła się Moskwa. Dlaczego więc nie wybudować nowego toru? Najpewniej takie właśnie pytanie pojawiło się w głowie Ecclestone’a. Anglik nie znalazł jednak poparcia wśród władz Związku Radzieckiego, Chin czy Jugosławii. Pomysł upadł.

Przygotowania do startu pierwszego F1 Grand Prix Węgier w 1986 roku

Węgry F1, Hungaroring | Dlaczego akurat Węgry?

Przełom nastąpił na początku lat 80. XX w., gdy Tamas Rohonyi, pochodzący z Węgier specjalista od reklamy oraz jego kolega Tamas Frans, zwrócili uwagę szefa F1 na swój rodzinny kraj. Władze okazały się popierać ten pomysł, a umowę podpisano niemal natychmiast. Początkowo komuniści mieli dwie koncepcje wyścigu: na tymczasowym torze ulicznym lub na całkowicie nowym obiekcie. Zwyciężyła ta druga i już w 1985 roku ruszyła budowa przyszłego Hungaroringu na terenie Doliny Trzech Źródeł, położonej około 20 kilometrów od Budapesztu. Możemy mówić o wielkim szczęściu, gdyż Węgrzy chcieli poświęcić największy park w stolicy – Nepliget, by stworzyć tam obiekt przystosowany do potrzeb Formuły 1.

Węgry F1, Hungaroring | Tak 1985 rok wspominał Tamas Rohonyi:

„Na początku Bernie chciał zorganizować wyścig w Związku Radzieckim, ale ten wydał mu się depresyjny i szary. Jego żona, Slavica zaproponowała rodzinną Jugosławię, jednak udało mi się przekonać, że to mój kraj – Węgry – są najlepszym miejscem na Grand Prix. Ecclestone od razu zakochał się w Budapeszcie. Znaleźliśmy też miejsce, górzystą wioskę Mogyród. Teren kontrolował kombinat rolniczy, którego dyrektor też udało mi się przekonać! „Może Formuła 1 przyniesie nam więcej pieniędzy niż uprawa ziemniaków” – powiedziała.”

F1 Węgry, Hungaroring | Na prostej przed GP Węgier 1986 roiło się od dziennikarzy, oficjeli i kibiców

Projektantami zostali wybrani Istvan Papp i Ferenc Gulacsi, którzy jako pierwsi na świecie stworzyli tor wyścigowy przy pomocy komputera. Dzięki najnowocześniejszej technice udało się zapewnić widzom niespotykane wcześniej widoki.

Tor Hungaroring | Budowa i jej koszty

Prawie z każdego miejsca na terenie Hungaroringu widać, co dzieje się na całym obiekcie. Ponadto tor jest wąski i kręty, a kierowcom przypomina bardziej taki do kartingu, a nie przystosowany do dużych bolidów. Mimo to, zawodnicy udowodnili, że wyprzedzać się da nie tylko na końcu prostej startowej. 14 zakrętów w ciągu niewielu ponad 4 kilometrów długości – w ten prosty sposób Madziarowie dostarczyli nam wiele emocji. Planowali przecież stworzyć drugie Monako, ale bez otaczających tor budynków.

Węgrzy nie posiadali samochodu wystarczająco szybkiego, by mógł zostać autem medycznym, więc poprosili o pomoc sąsiadów z RFN…

Ile to kosztowało? 340 milionów forintów czy 17,5 miliona dolarów amerykańskich. Kwota ta, w połowie, zwróciła się już podczas organizacji F1 Grand Prix w 1986 roku!

Węgry F1, Hungaroring | Pierwszy wyścig

Pierwsze zawody na Hungaroringu okazały się wielkim sukcesem, bo na wyścig przybyło 200 tysięcy kibiców (chociaż miejsc było jedynie 70 tysięcy!). Wszystko mimo tego, że cena biletu przewyższała kilkukrotne średnie wynagrodzenie na Węgrzech. Nie obyło się jednak bez sowieckich czołgów wokół toru czy żołnierzy pilnujących „cyrku F1”. Pozytywny obraz Węgier przyjmujących Królową Sportów Motorowych poszedł w świat dzięki telewizji. Wówczas na całym świecie wyścig ten obejrzało około 400 milionów osób.

200 tysięcy kibiców obległo wzgórza dookoła Hungaroringu. Na pierwszym planie RFN-owski safety car.

Od tamtego czasu wiele się zmieniło, bo między innymi skończył się komunizm, a przez Węgry przeszedł kryzys gospodarczy w latach 90. Mimo wszystko, Formuła 1 nadal gości w tym kraju, a sami Węgrzy śmieją się, że pojawić się na wyścigu raz do roku to już narodowa tradycja. Nasi przyjaciele z południa nie będą chcieli łatwo oddać Grand Prix. W ciągu ostatnich 2 lat zainwestowali w Hungaroring 115 milionów euro i w zamian mogli przedłużyć kontrakt na organizację imprez po 2026 roku. Szkoda by było, gdyby runda z historią zniknęła z kalendarza F1. Wydaje się, że Węgry organizują wyścig od tak niedawna, jednak są to już 33 lata, co czyni Hungaroring trzecim po Monako i Monzy torem o takiej tradycji.

Węgry F1, Hungaroring | Przedwojenne Grand Prix Węgier

Grand Prix w 1986 roku nie było pierwszym zorganizowanym na Węgrzech. 50 lat wcześniej, czyli w 1936 roku, na terenie parku Nepliget odbył się wyścig wygrany przez słynnego Włocha Tazio Nuvolariego. Za jego plecami dojechał reprezentant III Rzeszy Bernd Rosemeyer. Pozostali mieli stratę rzędu kilku okrążeń do zwycięzcy. Ale o tym innym razem.

Autorem zdjęć jest Urban Tamas, a pochodzą one ze zbioru strony fortepan.hu.